آزمون قانون قیمت واحد تحت روابط غیرخطی برای بازارهای گوشت مرغ و تخم مرغ استان های منتخب ایران

با توجه به افزایش روزافزون مصرف گوشت مرغ و تخم مرغ در کشور و به تبع آن افزایش تولید آنها در طی سال های اخیر، بررسی پیوستگی بازارهای این محصولات اهمیت ویژه ای یافته است. نظر به اینکه اطلاع از پیوستگی بازار ممکن است گواهی بر رقابتی بودن بازارها، کارایی آربیتراژ و کارایی قیمت-گذاری ها باشد، می تواند برای راهنمایی دخالت های بعدی که با هدف بهبود عملکرد بازارها صورت می-گیرند، مفید باشد. َدر همین راستا در این پژوهش، برقراری قانون قیمت واحد (lop) در بازارهای گوشت مرغ و تخم مرغ استان های منتخب شامل بر پنج استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، تهران و زنجان با استفاده از داده های روزانه قیمت خرده فروشی گوشت مرغ و تخم مرغ طی سال های 92-1385 مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از آنجایی که غیرخطی بودن بطور طبیعی از مفهوم بازارهای محلی، به دلیل وجود هزینه های حمل ونقل و سایر هزینه های مبادلاتی نشات می گیرد، در نتیجه آزمون های همجمعی معمول برای بررسی پیوستگی بازار مناسب نمی باشند. در این پژوهش، ابتدا جهت اطمینان از غیرخطی بودن رفتار سری قیمت ها از آزمون های غیرخطی بودن لوکنن و همکاران(1988)، تراسویرتا(2004) و bds بهره گرفته شد. سپس از آزمون ریشه واحد غیرخطی ارائه شده توسط امنوئیلیدس و فوسکیس(2012) که یک رگرسیون کمکی برای مدل estar می باشد برای آزمون قانون قیمت واحد (lop) در بازارهای گوشت مرغ و تخم مرغ استان های مذکور استفاده شد. به همین منظور رهیافت پیشنهادی امنوئیلیدس و فوسکیس(2012) مورد استفاده قرار گرفت. مطابق نتایج آزمون ریشه واحد df-gls فرض صفر وجود ریشه واحد برای قیمت های تفاضلی هر دو محصول گوشت مرغ و تخم مرغ در تمامی استان های مورد بررسی رد شد. لذا تمامی سری های قیمت های تفاضلی ایستا می-باشند. در گام بعد غیرخطی بودن قیمت های تفاضلی گوشت مرغ و تخم مرغ در بین دو استان بررسی گردید. در آزمون غیرخطی بودن bds ابتدا مدل مناسب arma برآورد شد سپس این آزمون بر روی پسماندهای مدل با ابعاد محاط کننده (m) 2 تا 8 و چهار مقدار فاصله ابعادی 5/0 تا 2 برابر انحراف معیار داده ها انجام شد. مطابق نتایج حاصل از این آزمون و دو آزمون لوکنن و همکاران(1988) و تراسویرتا(2004) فرض خطی بودن رد و وجود رفتار غیرخطی بین آنها تایید گردید. در گام بعدی وجود ریشه واحد در این سری های قیمت تفاضلی، به روش غیرخطی آزمون گردید. این مسئله با استفاده از آزمون ریشه واحد غیرخطی امنوئیلیدس و فوسکیس(2012) صورت گرفت. طبق نتایج بدست آمده بازارهای مذکور برای هر دو محصول گوشت مرغ و تخم مرغ بخوبی پیوسته هستند و lop در تمامی جفت های بازار برقرار است. برای محصول گوشت مرغ بین استان های تهران-آذربایجان شرقی، تهران-اردبیل، تهران-زنجان، آذربایجان شرقی-اردبیل، آذربایجان شرقی-زنجان رابطه lop قوی و بین استان-های تهران-آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی-آذربایجان غربی رابطه lop ضعیف برقرار می باشد. برای محصول تخم مرغ نیز بجز دو استان تهران-اردبیل در بقیه استان ها رابطه lop قوی برقرار بوده و بین دو استان تهران و اردبیل رابطه lop ضعیف برقرار می باشد. در نهایت پیشنهاد گردید که مدیران و سیاست گذاران در اتخاذ سیاست های قیمت گذاری و مدیریت بازار این دو محصول در این استان ها جانب احتیاط بیشتری را رعایت نمایند چرا که قیمت گوشت مرغ و تخم مرغ در این استان ها پیوسته به هم می باشد و اثرات این سیاست ها در هر استان، تولید کنندگان و مصرف کنندگان این دو محصول در سایر استان ها را تحت تاثیر قرار می دهد